Những thách thức đầu tiên của thủ tướng đắc cử Úc

Tối 21/5, ông Anthony Albanese tuyên bố Công đảng Úc giành chiến thắng sau cuộc bầu cử quốc hội liên bang 2022 khi Thủ tướng đương nhiệm Scott Morrison thừa nhận thất bại. Do đó, ông Albanese sẽ trở thành thủ tướng mới thay ông Morrison.

Thủ tướng đắc cử Albanese dự kiến tuyên thệ nhậm chức ngày 23/5.

Những vấn đề được 17 triệu cử tri Úc quan tâm nhất trong cuộc bầu cử lần này có liên quan tới kinh tế như chi phí sinh hoạt gia tăng, giá dầu leo thang do giao tranh Ukraine, nhà ở,…

Trung Quốc và các trung tâm quyền lực khác

Công đảng của ông Albanese đã xoay trục để có lập trường cứng rắn hơn đối với Trung Quốc ngay trước thềm cuộc bầu cử, theo Bloomberg.

“Trung Quốc đã thay đổi, trở nên cứng rắn hơn”, ông Albanese nói trong cuộc tranh luận hôm 8/5. “Đương nhiên điều đó đồng nghĩa là Úc phải đáp trả”. Thủ tướng đắc cử từ chối cho biết liệu ông có sẵn sàng điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hay không.

Thủ tướng đắc cử Úc cho biết sẽ “giữ vững hoàn toàn” chính sách cạnh tranh với Trung Quốc của chính quyền Thủ tướng Scott Morrison. Tuy nhiên, trong đảng của ông có những người kêu gọi đối thoại với Trung Quốc về các vấn đề như biến đổi khí hậu.

Sau khi giành chiến thắng, ông Albanese ngay lập tức quyết định tham dự cuộc họp của Bộ tứ – một trong những đối tác an ninh chính của Úc – tại Tokyo vào ngày 24/5.

Thủ tướng đắc cử Úc Anthony Albanese. Ảnh: AP.

Ông dự kiến cam kết xây dựng lại lòng tin vào Úc với các đồng minh quan trọng gồm Ấn Độ, Nhật Bản và Mỹ để đối phó ảnh hưởng của Trung Quốc. Cuộc gặp này dự kiến có sự góp mặt của Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi.

Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Úc, nhưng trong vài năm qua mối quan hệ giữa 2 bên xấu đi nhanh chóng đến mức cả hai nước gần như không liên lạc cấp cao công khai.

Chỉ vài tuần trước cuộc bầu cử, nước láng giềng Thái Bình Dương của Úc là Quần đảo Solomon ký kết thỏa thuận an ninh với Trung Quốc. Đây là dấu hiệu cho thấy tình hình tại khu vực này sẽ trở nên phức tạp trong nhiệm kỳ thủ tướng tiếp theo.

Bên cạnh đó, trụ cột chính trong chính sách đối ngoại của ông Albanese còn là tìm cách cải thiện mối quan hệ với các quốc gia Thái Bình Dương và nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á là Indonesia.

Thủ tướng đắc cử nói ông muốn mở rộng quan hệ đối tác “giữa con người với con người” và xây dựng gắn kết với Jakarta trong các lĩnh vực như an toàn hàng hải. Ông cam kết sẽ đến thăm Indonesia, biến nước này thành một trong những điểm đến quốc tế đầu tiên sau khi nhậm chức.

Lạm phát và nền kinh tế

Ông Albanese coi chi phí sinh hoạt tăng cao là yếu tố then chốt trong chiến dịch tranh cử và nhắm vào chính phủ liên minh sắp mãn nhiệm.

Chiến dịch vận động bầu cử của Công đảng Úc tập trung vào các chính sách như hỗ trợ tài chính cho những người mua nhà lần đầu, trong bối cảnh giá bất động sản tăng chóng mặt. Công đảng cũng cam kết giảm chi phí chăm sóc con cái cho tầng lớp lao động, cũng như tăng chất lượng nhà dưỡng lão cho người cao tuổi.

Mặc dù thủ tướng đắc cử hứa cắt giảm thuế, xây thêm nhiều nhà và giảm chi phí chăm sóc trẻ em, việc ông có thể khắc phục tình trạng lạm phát gia tăng – do các yếu tố bên ngoài thúc đẩy như cuộc chiến ở Ukraine – vẫn còn cần phải đợi.

Ông tạo ra tiếng vang lớn trong chiến dịch tranh cử khi cam kết ủng hộ tăng lương tối thiểu lên 5,1%, cùng tốc độ với lạm phát. Công đảng từ chối cho biết liệu họ có cắt giảm chi tiêu để kiềm chế lạm phát hay không.

Thủ tướng đắc cử đưa ra cam kết khí hậu tham vọng hơn so với người tiền nhiệm. Ảnh: The West Australia.

Cam kết về khí hậu

Công đảng hứa hẹn sẽ giảm 43% lượng khí thải vào năm 2030, trong khi mục tiêu trước đó của thủ tướng sắp mãn nhiệm là cắt giảm 26-28% so với mức năm 2005. Ông cũng cam kết sẽ bổ sung và cập nhật cam kết của Úc với Liên Hợp Quốc để thể hiện rõ tham vọng này.

Mặc dù ông Albanese lập luận tham vọng mới sẽ đưa Úc ngang hàng với cam kết của Canada, Hàn Quốc và Nhật Bản, mục tiêu của Canberra vẫn thấp hơn Mỹ, Liên minh châu Âu và Anh. Ông cũng loại trừ khả năng thực hiện thuế carbon.

Trong khi ông Albanese cam kết đầu tư 14 tỷ USD để cải thiện cơ sở hạ tầng năng lượng nhằm tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo trong lưới điện chính lên 82%, sử dụng than vẫn là vấn đề lớn. Mặt hàng này chiếm hơn một nửa sản lượng điện của cả nước và là nguồn doanh thu xuất khẩu chính.

Cho đến nay, nhà lãnh đạo Công đảng tranh luận về cách loại bỏ các nhà máy điện than địa phương nhanh hơn so với chính phủ trước, nhưng đã ngừng đề cập thêm các hạn chế đối với lĩnh vực này.

Công đảng của ông Albanese đã đạt được lợi ích một phần nhờ sự ủng hộ ngày càng tăng của phụ nữ, sau khi tiết lộ những hành vi sai trái và thể hiện sự phản đối trước một nền văn hóa bình thường hóa bạo lực tình dục trong giới chính trị.

Công đảng đề cập tới việc thành lập một ủy ban mới để nói chuyện với các nạn nhân của bạo lực gia đình và bạo lực tình dục, củng cố luật tình dục và tấn công, đồng thời bảo vệ luật 10 ngày nghỉ việc gia đình có lương (paid family leave) và bạo lực gia đình.

Theo Zing