Nhiệm kỳ của Tổng thống Trump sẽ kết thúc vào trưa ngày 20-1-2021 dù bầu cử có được tổ chức hay không. Nếu sau thời điểm đó vẫn không có tổng thống hay phó tổng thống được chọn ra, chủ tịch Hạ viện Mỹ sẽ trở thành tổng thống.
Tổng thống Mỹ Donald Trump dự một sự kiện về tặng huyết tương trong chuyến thăm trụ sở của Hội chữ thập đỏ Mỹ ở Washington ngày 30-7 – Ảnh: REUTERS
Ngày 30-7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đề nghị hoãn cuộc bầu cử chọn tân tổng thống của nước này vào tháng 11 tới vì lo ngại bỏ phiếu “gian lận” và các nguy cơ do đại dịch COVID-19 gây ra cho sự an toàn của cử tri.
Truyền thông Mỹ đã có những bài phân tích về vấn đề thay đổi ngày bầu cử. Đài NPR đăng dòng tít: “Không đâu, Tổng thống Trump không thể tự hoãn cuộc bầu cử”. Còn báo New York Times viết: “Không, Tổng thống Trump không thể tự mình hủy hay hoãn bầu cử”.
Trong khi đó, Hãng tin Bloomberg cho biết Tổng thống Trump vốn không có quyền thay đổi ngày bầu cử bằng cách ban sắc lệnh hành pháp. Quốc hội Mỹ có thể làm điều đó nếu họ muốn nhưng quá trình sẽ khó khăn.
Hiến pháp Mỹ trao cho các tiểu bang quyền lựa chọn “thời gian, địa điểm và cách thức” của các cuộc bầu cử. Và Quốc hội Mỹ có thể đặt ra các tiêu chuẩn quốc gia.
Kể từ năm 1845, Quốc hội Mỹ đã chọn Ngày bầu cử là ngày thứ ba đầu tiên sau ngày thứ hai đầu tiên của tháng 11. Việc chọn ngày như vậy là vết tích của một nền kinh tế nông nghiệp khi vụ thu hoạch mùa thu hoàn tất và các chuyến đi chợ trong các ngày thứ ba không bị cản trở.
Nhưng đôi lúc cũng có ai đó đề xuất đổi ngày bầu cử. Chẳng hạn, thượng nghị sĩ Jack Reed và dân biểu Louise Slaughter (cả hai đều là thành viên Đảng Dân chủ) từng đề xuất Đạo luật bỏ phiếu cuối tuần, đổi ngày bầu cử sang cuối tuần sau ngày thứ sáu đầu tiên của tháng 11. Tuy nhiên, đề xuất này đã “chết” tại Quốc hội Mỹ nhiệm kỳ trước.
Bloomberg đánh giá sẽ khó để lùi ngày bầu cử mà không vấp phải những hạn chót pháp lý và hiến pháp. Các tiểu bang của Mỹ cần thời gian để hoàn thành việc kiểm phiếu chính thức và xác nhận kết quả trước khi bổ nhiệm các thành viên của đại cử tri đoàn, được gọi là các đại cử tri (những người trực tiếp bầu ra tổng thống).
Theo luật, đại cử tri đoàn gặp mặt vào “ngày thứ hai đầu tiên sau ngày thứ tư thứ hai của tháng 12”. Năm nay ngày đó rơi vào 14-12. Nếu không có cuộc bầu cử nào được tổ chức, sẽ tùy thuộc cơ quan lập pháp cấp bang quyết định cách thức bỏ phiếu của bang và họ có thể chọn ai. Và bước cuối cùng trong quá trình chọn ra tổng thống là tại Quốc hội Mỹ.
Đồng thời, cũng có một hạn chót mà không thể thay đổi nếu không sửa đổi hiến pháp. Đó là ngày tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20-1. Nhiệm kỳ của Tổng thống Trump sẽ kết thúc vào trưa 20-1-2021 dù bầu cử có được tổ chức hay không.
Nếu sau thời điểm đó vẫn không có tổng thống hay phó tổng thống được chọn ra, chủ tịch Hạ viện Mỹ sẽ trở thành tổng thống. Hiện bà Nancy Pelosi – thành viên Đảng Dân chủ – đang là chủ tịch Hạ viện Mỹ nhưng sẽ có một cuộc bầu chọn chủ tịch mới vào tháng 1.
Theo Báo Tuổi trẻ
Leave a comment