Philippines nếm ‘trái đắng’ từ chính sách TQ của ông Duterte

Dưới áp lực của chính quyền Trung Quốc cũng như giới quân sự Philippines, Philippine Gaming Gaming Corp, hay PAGCOR, đã tuyên bố hồi đầu tuần rằng họ sẽ đình chỉ bất kỳ đơn xin cấp phép sòng bạc trực tuyến mới nào ít nhất là cho đến cuối năm nay.

Chủ tịch PAGCOR Andrea Domingo nói rằng cần phải “dừng lại trước và xem xét những mối bận tâm khác mà chúng ta cảm thấy chưa tốt” trước khi xem xét các đơn tiếp theo.

Những lo ngại từ các sòng bạc như vậy, nơi sử dụng hàng trăm nghìn công nhân ở Philippines, bao gồm tội phạm có tổ chức, tham nhũng tràn lan và gián điệp tiềm năng của Trung Quốc.

Các nhà hoạt động môi trường phản đối việc xây dựng một sòng bạc do Trung Quốc hậu thuẫn. Ảnh: AP.

Tuy nhiên, việc đình chỉ tạm thời có thể không đủ để giải quyết vấn đề. Thay vào đó, Philippines nên nghiêm túc xem xét lại liệu có nên hoan nghênh các khoản đầu tư nước ngoài hay không và chúng có thể gây ra rủi ro như thế nào về dài hạn.

Trong bài bình luận trên Nikkei Asian Review, học giả Richard Heydarian, tác giả cuốn sách “Sự trỗi dậy của Duterte: Một cuộc nổi dậy dân túy chống lại nền dân chủ ưu tú”, đã phân tích khó khăn trong chính sách của Philippines đối với các sòng bạc trực tuyến Trung Quốc, điều mang lại cả tiền bạc lẫn tham nhũng, làn sóng bài ngoại cùng các mối đe dọa khác.

Lỗ hổng cho gián điệp và hoạt động phi pháp

Kể từ khi lên nắm quyền vào năm 2016, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã miệt mài theo đuổi mối quan hệ nồng ấm hơn với Trung Quốc, chẳng hạn bằng cách nới lỏng hạn chế thị thực cho các công dân Trung Quốc, những người tránh tới Philippines trong thời kỳ quan hệ căng thẳng dưới thời người tiền nhiệm của ông.

Sự ra đời của thỏa thuận cấp thị thực khi đến kéo theo lượng lớn khách du lịch Trung Quốc, nhiều người trong số này quyết định ở lại và làm việc bất hợp pháp.

Các nhà chức trách Philippines đã phải vật lộn để theo dõi con số chính xác các công dân Trung Quốc ở lại trong nước. Một số lượng lớn đã tham gia vào các hoạt động cờ bạc ngoài khơi Philippines, hay ngành công nghiệp POGO.

Cảnh sát bắt giữ nhóm người nước ngoài, chủ yếu là công dân Trung Quốc, với cáo buộc bắt cóc một phụ nữ Singapore tại khu resort casino năm 2017. Ảnh: Reuters.

Lực lượng đặc nhiệm liên ngành ước tính có 138.000 công nhân Trung Quốc trong ngành POGO qua mạng. Tuy nhiên, con số thực tế được cho là có thể cao hơn nhiều, khoảng gần 400.000, với nhiều người quá hạn thị thực du lịch và hoạt động trong môi trường phi pháp, không được kiểm soát.

Mặc dù căm ghét ngành công nghiệp cờ bạc vì lo ngại tham nhũng, ông Duterte vẫn để doanh thu cờ bạc tăng gấp bốn lần, dự kiến đạt 4,1 tỷ USD trong năm nay, kể từ năm 2016. Trong khi đó, phí cấp phép đã tăng gấp mười lần, đạt 140 triệu USD vào năm 2018 và dự kiến đạt 150 triệu USD trong năm nay.

Những người Trung Quốc tham gia ngành POGO là trung tâm của vận may này, điều đã thúc đẩy nguồn lực tài chính của chính phủ Philippines. Có 58 sòng bạc trực tuyến hoạt động được cấp phép tại Philippines, với ba sòng bạc khác đang chờ phê duyệt.

Do đó, có những lo ngại về các POGO có khả năng đóng vai trò là nền tảng cho các hoạt động bất hợp pháp, bao gồm rửa tiền và buôn bán ma túy. Hơn nữa, sự mở rộng của ngành công nghiệp đã làm dấy lên lo ngại về về tham nhũng và hối lộ, làm suy yếu luật pháp ở nền dân chủ non trẻ như Philippines.

Lũng đoạn chính quyền Philippines

Trớ trêu thay, sự bùng nổ của POGO làm suy yếu các sáng kiến chống tội phạm và chống tham nhũng của ông Duterte, điều đã đưa ông lên làm tổng thống vào năm 2016. Quan trọng hơn, cũng có những lo ngại an ninh quốc gia nghiêm trọng.

Các quan chức quốc phòng Philippines công khai bày tỏ lo lắng của họ về các POGO như lỗ hổng cho gián điệp. Tháng trước, Cố vấn An ninh Quốc gia Hermogenes Esperon đã lên tiếng về vấn đề này khi mô tả dòng người mang quốc tịch Trung Quốc là “mối đe dọa” an ninh, vì “ý định của họ không rõ ràng” và “một số trong số họ không có giấy tờ hoặc giấy tờ giả mạo”.

Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana cũng chỉ trích vị trí “rất đáng lo ngại” của các POGO Trung Quốc, nơi “gần” các cơ sở quân sự và an ninh quan trọng.

Trong nhiều năm, chính phủ Trung Quốc vẫn giữ im lặng về vấn đề này. Họ coi sự bùng nổ của POGO Trung Quốc như đòn bẩy đối với chính phủ Philippines, những người đã nhiệt tình hoan nghênh các khoản đầu tư như vậy.

Tuy nhiên, đồng thời, Trung Quốc lo lắng về sự gia tăng của tội phạm có tổ chức, với bạo lực giữa các công dân Trung Quốc ở Philippines thậm chí đã dẫn đến chết người. Đối với Trung Quốc, các POGO, bị coi là bất hợp pháp tại quê nhà, là con dao hai lưỡi.

Giờ Trung Quốc cũng yêu cầu hành động. Đầu tháng này, chính phủ Trung Quốc đã kêu gọi Philippines thực hiện “các biện pháp cụ thể và hiệu quả để ngăn chặn và trừng phạt các sòng bạc Philippines, các POGO và các hình thức đánh bạc khác vì tuyển dụng bất hợp pháp các công dân Trung Quốc và trấn áp các tội phạm liên quan làm tổn hại công dân Trung Quốc”.

Trong khi đó, sự phẫn nộ của công chúng đối với Trung Quốc đang tăng lên nhanh chóng. Người dân Philippines công khai phàn nàn về giá bất động sản và giá thuê bùng nổ do sự đổ bộ của các nhân viên sòng bạc trực tuyến Trung Quốc.

Những hình ảnh mô tả công dân Trung Quốc như mối đe dọa đầy rẫy trên các mạng xã hội. Sự gia tăng của các “thuộc địa nhỏ” toàn người Trung Quốc, cụ thể là các khu chung cư và nhà hàng không chào đón người dân địa phương, chỉ làm tăng thêm sự phẫn nộ và nhận thức về một “cuộc xâm lược của Trung Quốc” giữa người Philippines.

Ngoài lệnh cấm, cần có những giới hạn nghiêm ngặt về quy mô, tốc độ thành lập và vị trí của các POGO. Nếu không, lợi ích lâu dài của đất nước sẽ suy yếu và có nguy cơ gây ra phản ứng dữ dội của xã hội đối với các công dân Trung Quốc.

Trong khi đó, điều quan trọng đối với các quan chức Philippines là phải đạt được sự cân bằng tinh tế giữa việc đảm bảo lợi ích quốc gia và kiềm chế việc thổi bùng ngọn lửa bài ngoại.

Đây sẽ là hành động rất khó khăn, một vấn đề nan giải đi kèm với sự chào đón hàng loạt khoản đầu tư rủi ro của Trung Quốc.

Với sự hấp dẫn của các khoản đầu tư của Trung Quốc, vốn thường đi kèm với các khoản chi trả và hoa hồng hậu hĩnh cho các nhà quản lý tham nhũng, chính quyền Philippines vẫn có thể chào đón các đơn cấp phép mới trong tương lai. Đó sẽ là một thỏa thuận đánh đổi với những hậu quả thảm khốc cho đất nước.

Theo Nikkei Asian Review/Zing