Khi bàn về vấn đề cho tiền boa, có rất nhiều ý kiến trái chiều, cho hay không cần cho, cho ai và cho bao nhiêu? Ngay cả đối với những người sinh ra và lớn lên ở Úc cũng chưa chắc đã hiểu rõ về nét văn hoá này.
Tiền boa, hay còn gọi là tiền tip, là một hình thức tặng quà bằng tiền mặt cho một người nhân viên khi họ cung cấp dịch vụ tốt. Tiền boa có thể được trao trực tiếp cho người nhân viên đó bằng tiền mặt hoặc trả qua hệ thống thanh toán.
Người dân Úc có cho tiền boa không?
Tuy vậy, nhiều người Úc vẫn rất mơ hồ, thậm chí là bất đồng về việc có nên cho tiền boa hay không.
Ông Bill Dee có nhiều năm làm việc với Ủy ban Cạnh tranh và Người tiêu dùng Úc, giải thích về điều này.
“Tiền boa thực sự là một nét văn hóa. Ví dụ, ở Hoa Kỳ, về căn bản là điều bắt buộc. Ở nhiều nơi nếu bạn đi ăn nhà hàng, họ sẽ ghi thẳng số tiền boa lên hoá đơn. Hoặc nếu bạn đi taxi, tài xế cũng kỳ vọng bạn sẽ cho tiền boa. Nhưng ở Úc thì lại khác. Về mặt văn hóa, chúng ta thường nghiêng về việc tự nguyện đưa tiền boa hơn là bắt buộc.”
Ở Úc, quyết định có nên cho tiền boa hay không hoàn toàn phụ thuộc vào cá nhân từng người. Ông Dee nói, việc cho một khoản tiền boa phản ảnh chất lượng dịch vụ mà chúng ta nhận được.
“Đây là chuyện tự nguyện. Bạn không cần phải cho tiền boa. Nhưng cũng không có nghĩa là không có văn hoá tiền boa ở Úc. Tiền boa là biểu hiện của sự hài lòng, hoặc bày tỏ sự đánh giá cao của bạn đối với chất lượng dịch vụ tốt hơn kỳ vọng.
“Ví dụ, nếu bạn đi ăn ở nhà hàng, người phục vụ cung cấp cho bạn dịch vụ xuất sắc, bữa ăn thì ngon tuyệt, khi đó nhiều người sẽ cho tiền boa để thể hiện lòng biết ơn của họ. Tôi nghĩ tiền boa là sự bày tỏ của cá nhân người tiêu dùng đối với nhà cung cấp, khi nhận được dịch vụ được cá nhân hóa hơn.”
Bên cạnh đó cũng có nhiều người phản đối việc đưa tiền boa ở Úc. Họ coi đó là một ảnh hưởng văn hóa không cần thiết từ các quốc gia như Mỹ, nơi mà các điều kiện tuyển dụng nhân viên phục vụ rất khác.
Cam Smith, người tạo ra chương trình ẩm thực dài nhất của Úc trên đài phát thanh 3RRR, bày tỏ ý kiến:
“Bạn không cần cho tiền boa vì Úc có cơ cấu tiền lương rất khác. Úc có mức lương tối thiểu khá cao so với các quốc gia khác trên thế giới. Không giống như Hoa Kỳ, nơi có mức lương rất, rất thấp, và nhân viên phục vụ cần một khoản tiền thưởng để tồn tại. Cho nên, ở Úc, việc người phục vụ có được nhận tiền boa hay không là tùy thuộc vào mỗi người.”
Và đa số mọi người dân Úc đều tin rằng không cần phải cho tiền boa trong mọi dịch vụ hàng ngày. Ông Dee giải thích.
“Tiền boa là lòng biết ơn của khách hàng khi nhận được chất lượng dịch vụ vượt trên mức thông thường. Cho nên nếu chất lượng dịch vụ chỉ ở mức bình thường thì sẽ hơi quá đáng khi yêu cầu tiền boa. Ở Úc – ‘bạn trả cho những gì bạn nhận được’. Nhưng chỉ cần trên mức trung bình một chút, chỉ cần một chút thôi, thì rất nhiều người sẽ sẵn sàng thưởng cho việc đó.”
Nếu bạn chọn tip sau khi ăn tối, bạn có thể để tiền mặt trên bàn sau bữa ăn hoặc trong lọ tiền tip tại quầy. Hoặc có thể trả thêm trong hoá đơn bằng thẻ tín dụng.
Và các chủ nhà hàng sẽ đưa lại tiền tip cho nhân viên của họ.
Chúng ta nên boa bao nhiêu là đủ?
Vậy nếu chúng ta quyết định sẽ cho tiền tip một nhân viên nào đó vì dịch vụ tốt, chúng ta nên cho bao nhiêu?
Ông Cam Smith cho biết điều này hoàn toàn phụ thuộc vào từng cá nhân, tuy nhiên có một số hướng dẫn sau đây
“Thông thường ở Úc, tiền boa, chiếm khoảng 10% hoá đơn. Người Úc khá lười biếng và dễ đưa ra 10% nhất. Bạn vẫn có thể đưa thêm tiền nếu bạn nghĩ rằng chất lượng dịch vụ vượt quá yêu cầu. Nhưng ở Úc, tiền boa tiêu chuẩn cho dịch vụ tốt là 10%.”
Kể từ sau đại dịch, mong muốn hỗ trợ các ngành dịch vụ và khách sạn đã ảnh hưởng đến văn hóa tiền boa của Úc.
OpenTables là một công ty giúp kết nối các thực khách với nhà hàng. Công ty này thường xuyên khảo sát thực khách về thói quen và mong đợi của họ. Nghiên cứu mới nhất đã tiết lộ cách mà đại dịch làm thay đổi văn hoá tiền boa trong ngành dịch vụ du lịch của Úc.
Robin Chiang là người điều hành các thị trường quốc tế cho OpenTables. Ông nói rằng văn hóa tiền boa của Úc trong lịch sử không phải
“Những gì chúng tôi thấy sau đại dịch và sau phong toả là sự chuyển dịch về mặt tình cảm. Có khoảng 25% người Úc được khảo sát cho biết rất vui vẻ cho tiền boa sau bữa ăn. Và nhóm đứng đầu là nhóm người trẻ dưới 30 tuổi. Khoảng một nửa trong số họ rất sẵn lòng boa sau bữa ăn. Đây là một sự thay đổi lớn về việc đi ăn ở nhà hàng và cách chúng ta đối xử với các chủ nhà hàng cũng như nhân viên.”
Đại dịch đã làm giảm việc thanh toán bằng tiền mặt. Thay vào đó, chúng ta thấy nhiều hơn các khoản thanh toán eftpos, đặt hàng bằng mã QR và việc sử dụng các ứng dụng chia sẻ và giao đồ ăn.
Những ứng dụng này thường bao gồm cả tính năng cho tiền tip, nhắc nhở người dùng tặng thưởng cho nhà cung cấp, ngay cả khi có rất ít sự tương tác của con người.
Ông Chiang nói trên thực tế, Úc là một trong những quốc gia sử dụng thanh toán và đặt hàng qua mã QR cao nhất trên thế giới. Tuy nhiên, những lời nhắc tự động này sẽ không ảnh hưởng đến quyết định của bạn có cho tiền tip hay không.
“Cuộc khảo sát của chúng tôi cho thấy cách mọi người nghĩ về tiền boa vẫn không đổi. Lý do chính mọi người cho tiền tip là vì họ muốn giúp đỡ ngành nhà hàng, điều mà tôi cho rằng là một lý do tuyệt vời . Đó là lý do tại sao mọi người sẵn sàng mở ví để giúp đỡ nhân viên của chúng tôi.”
Ở Úc, các tài xế taxi sẽ không mong nhận được tiền boa, mặc dù người ta thường làm tròn giá vé đến đồng đô la gần nhất.
Thợ làm tóc, nhân viên làm đẹp và nhân viên khách sạn cũng không mong nhận tiền boa.
Còn đối với tài xế giao đồ ăn, ông Cam Smith cho rằng hơi khó để đưa ra quyết định có nên tip hay không.
“Tôi thường sẽ tặng tiền boa cho các tài xế giao hàng bởi vì những người đó, họ bị mắc kẹt trong nền kinh tế chia sẻ, họ không có nhiều quyền lợi làm việc và có lẽ công việc cũng được trả ít tiền hơn. Tôi cố gắng cho tiền tip cho những người đang tham gia vào dòng công việc đó chỉ vì tính chất công việc và hệ thống tiền lương.”
Robin Chiang nói: Nếu mục đích của bạn là hỗ trợ ngành khách sạn, thì lựa chọn của bạn trong việc nên đến nhà hàng ăn hoặc gọi đem về sẽ tạo ra sự khác biệt lớn.
“Nếu gọi thức ăn giao đến nhà, chúng ta phải trả phí giao hàng nhưng các nhà hàng cũng phải trả một khoản phí giao hàng khá cao. Cho nên nếu bạn muốn giúp các nhà hàng thì nên đến nơi để tự lấy đồ ăn. Các nhà hàng sẽ kiếm được nhiều tiền tự thực khách đến ăn hoặc tự lấy đồ hơn là phải giao hàng. Tôi nghĩ tốt nhất là bạn nên đến dùng bữa tại nhà hàng.”
Và điều cuối cùng, mặc dù quan điểm và thói quen khác nhau rất nhiều, nhưng ở Úc, việc cho tiền boa hay không hoàn toàn phụ thuộc vào cá nhân bạn.
Theo SBS
Leave a comment