Chỉ riêng trong năm ngoái, gần 3,6 triệu người dân Trung Quốc đã bị “mất uy tín” trước cơ quan giám sát tín nhiệm xã hội của quốc gia.
Nhà cầm quyền Bắc Kinh đã ngăn chặn hơn 17 triệu lượt mua vé máy bay, và hơn 5,4 triệu lượt mua vé tàu cao tốc của những hành khách có tín nhiệm thấp trong năm 2018.
Bên cạnh đó, hơn 12.900 cá nhân và công ty đã bị cấm thực hiện các hình thức giao dịch tài chính khác nhau, và 128 người nợ thuế bị cấm rời khỏi đất nước.
Hệ thống tín nhiệm xã hội của Trung Quốc đánh giá công dân dựa trên những hành vi hàng ngày của họ, từ các giao dịch ngân hàng đến các hoạt động trên mạng xã hội, và trừng phạt những người bị cho là “không đáng tin cậy”.
Những số liệu trên được công bố gần đây bởi Trung tâm Thông tin Tín dụng Công chúng Quốc gia (NPCIC).
Cho đến nay, trung tâm này đã liệt 14,21 triệu trường hợp vào “danh sách đen” của nó. Chính phủ Trung Quốc cũng đã mở rộng phạm vi theo dõi và chấm điểm công dân sang các lĩnh vực như công việc thiện nguyện và nghiên cứu khoa học, và dự tính sẽ áp dụng những hình phạt cứng rắn hơn trong tương lai.
Hệ thống tín nhiệm xã hội được Bắc Kinh thử nghiệm từ năm 2014 và sẽ áp dụng rộng rãi vào năm 2020. Tổ chức Theo dõi Nhân quyền gọi đây là một hệ thống “đáng sợ”, trong khi một số người liên tưởng tới hình tượng Anh Cả (Big Brother) trong tiểu thuyết 1984 của George Orwell.
Theo tờ People’s Daily, hành khách đi tàu có thể phải đối mặt với lệnh cấm du hành nếu họ gây nguy hiểm cho an toàn đường sắt, hút thuốc trên tàu cao tốc, trốn vé, làm giả vé…
Trong khi đó, hành khách đi máy bay có thể bị cấm bay trong tương lai nếu có những hành vi như: phao tin đồn về các cuộc tấn công khủng bố, đột nhập vào đường băng, tấn công phi hành đoàn và gây gián đoạn chuyến bay.
Mặc dù tín dụng tài chính của công dân sẽ được giám sát bởi các ngân hàng, hành vi trên mạng của họ sẽ do các công ty công nghệ lớn của Trung Quốc như Tencent và Alibaba, vốn sở hữu lượng dữ liệu cá nhân đáng kể thông qua các ứng dụng mạng xã hội và trang thương mại điện tử của họ.
China’s Sesame Credit (Zhima in Mandarin) ranks user trustworthiness
Hiện tại, hệ thống này chỉ mới được áp dụng từng phần bởi một số hội đồng thành phố và các công ty công nghệ tư nhân. Tuy nhiên, một khi hoàn thành, nó sẽ quyết định một người có thể thuê nhà, đi du lịch hoặc mua sắm dễ dàng như thế nào.
Cũng giống như điểm tín dụng cá nhân, điểm số xã hội của một người Trung Quốc có thể tăng lên hoặc hạ xuống tùy theo hành vi của họ.
Một số hình phạt dành cho người có điểm thấp bao gồm: cấm mua vé máy bay hoặc tàu cao tốc; cắt giảm tốc độ internet; cấm con cái vào trường giỏi; cấm làm các công việc quản lý tại các công ty nhà nước và các ngân hàng lớn; cấm đặt phòng khách sạn; và bị cho tên vào “danh sách đen”.
Bên cạnh đó, những người được cho là “công dân tốt” sẽ tiếp cận được nhiều tài khoản hơn trên các trang mạng hẹn hò; giảm giá hóa đơn tiền điện; và nhận được lãi suất tốt hơn tại các ngân hàng.
Theo SBS
