Tin Nước Úc – Tổng thống Mỹ Donald Trump ví von việc này như thể “tháo nước đầm lầy”, đây cũng là lời hứa chính trị mà Tổng thống Trump đã cam kết với cuộc chiến chống hối lộ và tham nhũng toàn diện đến nền kinh tế và chính trị nước Mỹ. Điều này có thể giúp ích Úc, quốc gia cũng đang đối phó với hàng loạt vụ bê bối tương tự trong thời gian gần đây.
Liên quan đến ngành khai thác mỏ, Tây Úc và Queensland – sản lượng khai thác đạt hơn 100 tỷ USD mỗi năm – đang trở thành miếng mồi ngon của nạn tham nhũng trong quá trình phê duyệt các dự án khai thác khoáng sản.
Báo cáo của Tổ chức minh bạch Quốc tế Úc (TIA) đã chỉ ra những lỗ hổng và rủi ro trong quá trình cấp phép thăm dò, cho thuê mỏ khai thác khoáng sản.
Bản báo cáo công bố 47 bài phỏng vấn chuyên sâu với chuyên gia Chính phủ, chuyên gia công nghiệp, học giả học viện để rà soát các quy định pháp luật và vụ án có liên quan, từng bước xác định mảng có “nguy cơ tham nhũng cao”.
Mối nguy này tương đối phức tạp bởi thực tế các công ty đầu tư khai thác mỏ không bắt buộc phải khai báo hồ sơ giám sát và tuân thủ quy định bảo vệ môi trường tại nước sở tại, đồng nghĩa với việc mở cửa cho công ty đầu tư khai thác mỏ dù vi phạm môi trường ở nước ngoài vẫn được cấp phép tại Úc. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài nguyên, hệ sinh thái, sự đa dạng sinh học và tài nguyên nước của nước này.
Trong trích dẫn báo cáo về tác động môi trường (EIS), “ông lớn” ngành mỏ Ấn Độ Adani (hiện đang triển khai xin cấp phép dự án mỏ than Carmichael, bang Queensland) không tuân theo bất kỳ thủ tục tố tụng theo luật liên bang, tiểu bang để bảo vệ môi trường hay bảo tồn, khai thác bền vững nguồn tài nguyên thiên nhiên Ấn Độ. Cũng theo cuộc điều tra nội bộ tại Ấn Độ từ tháng 12/2010, công ty này đã góp phần tàn phá rừng ngập mặn, hệ thống sông ngòi, thay đổi dòng hải lưu, cải tạo và phát triển sân bay, bệnh viện mà không tuân thủ luật bảo vệ môi trường.
Sở dĩ việc vi phạm này không bị phanh phui một phần do lỗ hổng pháp lý, một phần do yếu tố chính trị chi phối. Báo cáo cũng nêu rõ những tác động chính trị, các cuộc vận động hành lang và mối liên hệ đan xen giữa các yếu tố trở nên nhạy cảm với nạn tham nhũng. Điều đó có nghĩa là, để được cấp phép, Adani đóng góp 16,6 triệu USD cho chính đảng lớn. Số liệu thực tế có thể cao hơn nhiều lần so với tiết lộ, trong đó phải kể đến 538 cuộc vận động hành lang với văn phòng Thủ tướng, nội các, các bộ, ban, ngành; 191 cuộc vận động hành lang với Chính phủ.
Giám đốc điều hành Serena Lillywhite, TIA cho biết đây chính là những yếu tố tác động trực tiếp đến thỏa hiệp giữa Chính phủ với các dự án mà Tây Úc, Queensland đang triển khai.
Báo cáo đặt vấn đề về tính minh bạch, trách nhiệm giải trình trong phê duyệt dự án cơ sở hạ tầng khai thác mỏ và kiểm soát mạng lưới điện quốc gia. Nếu người đứng đầu Chính phủ được tùy quyền khuyến nghị hoặc phê duyệt dự án sẽ gia tăng nguy cơ ảnh hưởng đến nền kinh tế – chính trị, tạo cơ hội trúng thầu cho công ty có hồ sơ năng lực yếu kém, tạo tiền lệ để nạn tham nhũng hoành hành.
Theo Võ Như Uyên – Báo Thanh Tra
